آشنایی با سرمربی سابق استقلال امیر قلعه نویی
اردشیر «امیر» قلعه‌نویی بازیکن بازنشسته و مربی فوتبال اهل ایران است. وی هم‌اکنون هدایت تیم ملی فوتبال ایران را بر عهده دارد. برای ادامه اخبار استقلال با ما همراه باشید.
آشنایی با امیر قلعه نویی
قلعه نویی یکی از استثناهای فوتبال ایران در کسب موفقیت است. او تیم استقلال تهران را در مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران در سال‌های ۱۳۸۵، ۱۳۸۸، ۱۳۹۲ و تیم سپاهان اصفهان را هم سال‌های ۱۳۸۹، ۱۳۹۰ به مقام قهرمانی رساند. وی هم‌اکنون با ۵ بار قهرمانی با تیم‌های استقلال تهران و سپاهان اصفهان، چهار نایب قهرمانی با تیم‌های استقلال تهران، تراکتور تبریز، ذوب‌آهن اصفهان و سپاهان اصفهان و یک مقام سومی با تیم استقلال تهران، پرافتخارترین مربی لیگ برتر فوتبال ایران است. ضمن اینکه وی توانسته دو قهرمانی در سال‌های ۱۳۸۱، ۱۳۸۷ و یک نایب قهرمانی در سال ۱۳۸۳ در جام حذفی ایران به همراه تیم استقلال تهران به دست آورد.
امیر اردشیر قلعه‌نویی در ۱ آذر ۱۳۴۲ در محلهٔ نازی‌آباد تهران به دنیا آمد. پدرش نام‌های اردشیر و بابک را برای او و برادرش انتخاب کرد، اما از کودکی امیر صدایش می‌کردند. در هفت‌سالگی پدرش را از دست داد و مجبور به کارگری شد. در نوجوانی شاگرد قنادی بود و تا پیش از پیوستن به استقلال به مدت حدود ۱۰ سال مزرعهٔ کشاورزی خودش را اداره می‌کرد. او در کودکی کار می‌کرد تا سهمی در تأمین هزینه‌های خانواده داشته باشد. قلعه‌نویی پسری به‌نام محمد هوتن و یک دختر به‌نام خاتون دارد.
دوران بازی در رده باشگاهی راه آهن تهران
قلعه‌نویی فوتبال را از اواخر دهه ۱۳۵۰ با تیم جوانان راه‌آهن آغاز کرد. اردشیر لارودی و پرویز ابوطالب، نخستین کسانی بودند که او را برای تیم‌های پایه‌ای راه‌آهن انتخاب کردند و بعد ناصر ابراهیمی او را به تیم بزرگسالان راه‌آهن برد که توانست در سن ۱۷ سالگی، ۳ گل در جام حذفی تهران در سال ۱۳۵۹ بزند. در این فصل راه‌آهن هر دو تیم استقلال و پرسپولیس را در جام حذفی تهران شکست داد و تا فینال پیش رفت، اما با شکست در مقابل نیروی هوایی نایب قهرمان شد. او در سال ۱۳۶۰ به تیم ملی جوانان دعوت شد که نمایش قابل قبولی هم از خود نشان داد. چند ماه بعد ناصر ابراهیمی در اسفند ۱۳۶۰ از راه‌آهن به شاهین رفت.
شاهین تهران
ابراهیمی از میان تمام بازیکنان نخبهٔ راه‌آهن مانند فرشاد پیوس، مرتضی یکه، و بیژن طاهری، تنها قلعه‌نویی ۱۸ ساله را با خود به شاهین برد. شاهین ملی‌پوشان زیادی در آن روزها داشت که نادر فریادشیران، مهدی دینورزاده، نصرالله عبداللهی، محمد صادقی و حمید مجدتیموری از این جمع بودند. ابراهیمی در سال ۱۳۶۳ از شاهین جدا شد و جای خود را به محراب شاهرخی و سپس به نصرالله عبداللهی داد. در سال ۱۳۶۴ و پس از خداحافظی صادقی از فوتبال و جدا شدن دینورزاده از شاهین، قلعه‌نویی ۲۲ ساله به عنوان کاپیتان تیم انتخاب شد، درحالی‌که در ترکیب اصلی شاهین تقریباً تمام بازیکنان از نظر سنی از او بزرگ‌تر بودند.
در این دوره قلعه‌نویی علاوه بر تیم شاهین در تیم «تهران الف» هم بازی می‌کرد. در دوران جنگ ایران و عراق، لیگ کشوری بین باشگاه‌ها برگزار نمی‌شد. فدراسیون فوتبال در سال ۱۳۶۴ اقدام به برگزاری نخستین دوره لیگ پس از انقلاب، با نام لیگ قدس، بین تیم‌های استان‌ها کرد.
۱۴ تیم در مسابقات شرکت کردند و مسابقات در دو گروه هفت تیمی برگزار شد. علاوه بر تیم‌های استان‌هایی چون اصفهان، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی، خوزستان، خراسان و …، دو تیم از تهران هم در این مسابقات شرکت می‌کرد. تیم «تهران الف» متشکل از منتخب یاران شاهین، استقلال و بانک ملی بود که با مربیگری امیر حاج‌رضایی در مسابقات شرکت کردند.
محرمی، شکورزاده، شاهین بیانی، حاجیلو، بهتاش فریبا، قلعه‌نویی، ضیایی، باوی، مرتضی یکه، پازوکی، چنگیز، رضا احدی، مختاری‌فر، رحیم یوسفی و… اعضای این تیم بودند. «تهران ب» اما منتخبی از بازیکنان تیم‌های پرسپولیس، هما، تکاور و چند تیم دیگر بود و شامل بازیکنانی چون بهروز سلطانی، محمد پنجعلی، محمد مایلی‌کهن، حمید درخشان، ناصر محمدخانی، محمدحسن انصاری‌فرد، حمید علیدوستی، مجتبی خیراندیش و محمود نقوی بود.
در پایان نخستین دوره لیگ قدس در سال ۱۳۶۴، قلعه‌نویی همراه با تیم «تهران الف» قهرمان نخستین لیگ کشوری پس از انقلاب شد. در دیدار فینال در مقابل «تهران ب» پس از اینکه با گل قلعه‌نویی بازی ۱–۱ مساوی شد، نهایتاً «تهران الف» در ضربات پنالتی «تهران ب» را شکست داد.
در دوران حضور در شاهین، دو بار در سال‌های ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ نایب قهرمان باشگاه‌های تهران شد و یک بار آن در نتیجهٔ دیدار فینال به‌یادماندنی سال ۱۳۶۴ بین استقلال و شاهین بود. در این بازی که استقلال در ضربات پنالتی شاهین را شکست داد، ناصر حجازی، پرویز مظلومی، امیر قلعه‌نویی و محمود پازوکی از بازیکنان موفق زمین بودند.
در طول ۱۱ هفتهٔ لیگ باشگاه‌های تهران در سال ۱۳۶۴ قلعه‌نویی و حمید درخشان هر کدام سه بار از طرف کیهان ورزشی به عنوان بازیکن هفته انتخاب شدند و از موفق‌ترین بازیکنان فصل بودند، اما قلعه‌نویی تنها به پیراهن «تیم ملی ب» رسید تا همراه این تیم در جام بین‌المللی دهه فجر شرکت کند.
در اواسط لیگ سال ۱۳۶۶، پس از پیروزی ۲ بر صفر شاهین در برابر پرسپولیس که با دو گل کریم باوی روی پاس‌های امیر قلعه‌نویی به ثمر رسید، شاهین را ترک کرد و به السد قطر رفت.
السد قطر
قلعه‌نویی برای مدت حدود یک سال در قطر بازی کرد[۷] و همراه با السد قهرمان لیگ و جام حذفی قطر شد.
در فصل بعدی (۸۹–۱۹۸۸) السد قهرمان مسابقات جام باشگاه‌های آسیا شد. طبق تقویم مسابقات آن سال دیدارهای ماقبل نهایی باشگاه‌های آسیا در تابستان و پاییز ۱۳۶۷ و دیدارهای رفت و برگشت فینال در بهار ۱۳۶۸ برگزار می‌شد. قلعه‌نویی پیش از بازی‌های نهایی از السد جدا شده بود و در اسفند ۱۳۶۷ به استقلال پیوست. به همین دلیل قهرمانی باشگاه‌های آسیا همراه با السد در کارنامه‌اش ثبت نشد.
استقلال تهران
قلعه‌نویی در زمستان ۱۳۶۷ به تهران بازگشت و به باشگاه استقلال تهران پیوست و تا پایان دوران بازی‌اش در این تیم ماند. نخستین بازی او به عنوان بازیکن استقلال در ۱۹ اسفند ۱۳۶۷ مقابل پرسپولیس رقم خورد. این بازی که در انتهای فصل ۱۳۶۷–۶۸ و در مرحله یک چهارم نهایی جام حذفی ایران برگزار می‌شد به ضربات پنالتی کشیده شد و استقلال در این بازی شکست خورد.
نخستین قهرمانی قلعه‌نویی با استقلال در نخستین فصل کامل حضورش در استقلال (فصل ۶۹–۱۳۶۸) و در نخستین لیگ باشگاه‌های ایران پس از انقلاب روی داد. استقلال که پس از پرسپولیس نایب قهرمان باشگاه‌های تهران در این فصل شده بود، در لیگ باشگاه‌های ایران پس از صدرنشینی در گروه دوم و شکست دادن ۴–۰ ملوان انزلی در مجموع دو بازی رفت و برگشت نیمه‌نهایی، در بهار سال ۱۳۶۹ در مسابقه فینال پرسپولیس را ۲–۱ شکست داد که هر دو گل استقلال روی پاس‌های قلعه‌نویی به ثمر رسید.
در دومین فصل قلعه‌نویی با استقلال در زمستان ۱۳۶۹ دوباره نایب قهرمان لیگ باشگاه‌های تهران شد. پس از آن استقلال با شکست از ملوان انزلی در ضربات پنالتی نایب قهرمان جام حذفی ایران در زمستان ۱۳۶۹ گردید. در این فصل، لیگ سراسری برگزار نشد و تیم‌های باشگاهی در مسابقات استانی شرکت می‌کردند تا ۱۲ تیم برای شرکت در نخستین دورهٔ لیگ آزادگان انتخاب شوند.
ضمن اینکه چند ماه از سال ۱۳۶۹ را تیم ملی ایران در اردوی آمادگی برای شرکت در بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ پکن بود که در نهایت با قهرمانی تیم فوتبال ایران خاتمه پیدا کرد. قلعه‌نویی به همراه استقلال توانست در ابتدای تابستان ۱۳۷۰ پس از بیست سال عنوان قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا را در فصل ۹۱–۱۹۹۰ به‌دست‌آورد. مرحلهٔ مقدماتی مسابقات این دورهٔ جام باشگاه‌های آسیا در تابستان ۱۳۶۹ برگزار شده بود، اما به دلیل اشغال کویت توسط عراق و وقوع جنگ اول خلیج فارس، مرحلهٔ نهایی چند ماه به تعویق افتاده بود.
در فصل بعدی استقلال پس از ۵ سال عنوان قهرمانی لیگ باشگاه‌های تهران را در زمستان ۱۳۷۰ به‌دست‌آورد. این آخرین فصلی بود که استقلال و پرسپولیس در لیگ باشگاه‌های تهران شرکت کردند. در این فصل به‌دلیل تغییر تقویم مسابقات آسیایی، جام باشگاه‌های آسیا در زمانی فشرده‌تر از دوره‌های قبلی برگزار شد. در مرحلهٔ نهایی مسابقات که در آذر و دی ۱۳۷۰ در قطر برگزار شد، استقلال با بازی‌هایی شکننده تا دیدار فینال جام باشگاه‌های آسیا پیش رفت، اما با شکست از الهلال عربستان در ضربات پنالتی نایب قهرمان جام باشگاه‌های آسیا در فصل ۹۲–۱۹۹۱ شد.
از این دوران به‌عنوان سال‌های طلایی استقلال با مربیگری منصور پورحیدری یاد می‌کنند، چرا که استقلال عناوین قهرمانی تهران، ایران، و آسیا را به‌دست‌آورد و سه بار رقیب سنتی‌اش پرسپولیس را شکست داد بدون اینکه از این تیم شکست بخورد. در لیگ آزادگان این فصل استقلال شروع خوبی داشت و صدرنشین نیم‌فصل اول شد، اما در نیم‌فصل دوم که عمدتاً پس از تعطیلی موقت مسابقات و در بهار ۱۳۷۱ برگزار شد، افت کرد و در پی شکست از پاس تهران، نهایتاً قهرمانی را به این تیم واگذار کرد. استقلال در این فصل نایب قهرمان لیگ ایران (لیگ آزادگان) شد، هرچند در دو بازی رفت و برگشت پرسپولیس را شکست داد.
در فصل بعدی یعنی لیگ دوم آزادگان قلعه‌نویی بخش عمدهٔ فصل را به‌دلیل مصدومیت از دست داد. پیش از شروع فصل پورحیدری به دلیل مشغله خانوادگی از استقلال جدا شد و بیژن ذوالفقارنسب جانشین او شد. ضمن اینکه. پیش از شروع این فصل، بازیکنان نامدار و پرسابقه‌ای مانند شاهرخ بیانی، مجید نامجو مطلق، جعفر مختاری‌فر، و رضا احدی از استقلال جدا شدند.
استقلال در لیگ آزادگان در رتبهٔ سوم گروهش قرار گرفت و نتوانست به مرحلهٔ نیمه‌نهایی جام آزادگان صعود کند. ضمن اینکه در مسابقات سوپر جام تهران که در زمستان ۱۳۷۱ و برای تعیین چهار سهمیهٔ تهران در لیگ آزادگان فصل بعد برگزار شد هم نتوانست سهمیهٔ حضور در سومین دورهٔ لیگ آزادگان را به‌دست‌آورد.
در پی این نتایج و به دنبال چند تصمیم غیرمنتظره در فدراسیون، قرار شد تا استقلال به جای بازی در لیگ باشگاه‌های تهران، به همراه چند تیم تهرانی دیگر در مسابقات کشوری دیگری تحت عنوان لیگ دسته سوم آزادگان – که ارتباطی با لیگ‌های دسته اول و دوم آزادگان از لحاظ صعود و سقوط تیم‌ها نداشت – شرکت کند. در این زمان بازیکنان ملی‌پوش و نامداری مانند شاهین بیانی، احمدرضا عابدزاده، عبدالصمد مرفاوی، و هاشمی مقدم، از استقلال جدا شدند. با جدایی شاهین بیانی در پایان این فصل، قلعه‌نویی کاپیتان استقلال شد.
پس از یک سال دوری استقلال از سطح اول فوتبال کشور، قلعه‌نویی با استقلال، قهرمان سوپر جام تهران ۱۳۷۳ شد تا استقلال دوباره به لیگ دسته اول کشور بازگردد. استقلال این فصل را با سرمربیگری لئونید بیلفسکی مربی روس شروع کرد و نتایج خوبی در نیم‌فصل اول نگرفت، اما در پایان نیم‌فصل، نصرالله عبداللهی جانشین بیلفسکی شد و با متحول کردن استقلال این تیم را تا فینال پیش برد.
قلعه‌نویی پس از حوادث شهرآورد سی و هشتم تهران در دی ۱۳۷۳ شش ماه از حضور در میدان‌ها محروم شد. در مسابقهٔ فینال – که امیر قلعه‌نویی، صادق ورمزیار و محمود فکری آن را به‌دلیل محرومیت از دست دادند – استقلال در پایان وقت اضافه با نتیجه ۱–۰ از سایپا شکست خورد و نایب‌قهرمان چهارمین دورهٔ لیگ آزادگان شد.
در پنجمین دورهٔ لیگ آزادگان استقلال با مربیگری پورحیدری در رتبهٔ سوم لیگ قرار گرفت، اما قهرمان جام حذفی فوتبال ایران شد. قلعه‌نویی هر دو گل استقلال در بازی برگشت فینال جام حذفی ۷۵–۱۳۷۴ در مقابل برق شیراز را به ثمر رساند.
آخرین فصل حضور قلعه‌نویی در استقلال فصل ۱۳۷۵–۷۶ بود که استقلال شروع خوبی در لیگ و جام در جام باشگاه‌های آسیا داشت و حتی برای مدت کوتاهی صدرنشین لیگ آزادگان شد، اما در اواسط نیم‌فصل اول، تیم دچار افت شدیدی شد. در این فصل منصور پورحیدری در پایان نیم‌فصل اول و پس از بازی‌های یک چهارم نهایی جام در جام آسیا از استقلال جدا شد و ناصر حجازی جانشین او شد.
استقلال در پاییز ۱۳۷۵ جام در جام آسیا را با رتبهٔ چهارم و در بهار ۱۳۷۶ لیگ را با رتبهٔ ششم به پایان برد. قلعه‌نویی هم که فصل را آماده شروع کرده بود، بخش زیادی از مسابقات و به ویژه عمده نیم‌فصل دوم لیگ را به‌دلیل مصدومیت مزمن زانو از دست داد و در انتهای فصل از دنیای بازی کناره‌گیری کرد.
امیر قلعه‌نویی در ۴ سال آخر حضورش در استقلال بازوبند کاپیتانی این تیم را بر بازو می‌بست. او به خاطر توانایی‌اش در رهبری میانهٔ میدان استقلال در دوران کاپیتانی در این تیم، در میان گروهی از هواداران استقلال و مطبوعات ایران به ژنرال معروف شد که هنوز در بعضی رسانه‌ها با این لقب از او یاد می‌کنند.
ردهٔ ملی
امیر قلعه‌نویی تا پایان دورهٔ بازیگری‌اش ۲۰ بازی ملی را در کارنامه ثبت کرد که اتفاقاً ۱۹ بازی آن از سن ۲۹ سالگی به بعد رخ داد. وی نخستین بار توسط ناصر ابراهیمی در سال ۱۳۶۴ به تیم ملی «ب» ایران دعوت شد. یک سال بعد، از سوی پرویز دهداری به تیم ملی دعوت شد و نخستین بازی ملی خود را در اردیبهشت ۱۳۶۵ در مقابل تیم ملی چین انجام داد.
اما پس از آن تا ۲۹ سالگی در ترکیب تیم ملی قرار نگرفت، هر چند در سال ۱۳۶۸ توسط علی پروین به اردوی تیم ملی دعوت شد. طی این مدت چند تورنمنت مهم بین‌المللی را به دلایل مختلف از دست داد. نخست، در زمان برگزاری جام ملت‌های آسیای ۱۹۸۸ در تیم السد قطر بازی می‌کرد و چون در آن زمان بازیکنان شاغل در تیم‌های خارجی به تیم ملی دعوت نمی‌شدند، امکان بازی در آن مسابقات را پیدا نکرد.
در زمان بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ پکن عضو تیم استقلال بود، اما به دلیل ترافیک هافبک‌های برجسته و تکنیکی در تیم ملی آن زمان در جمع ۲۰ نفر اعزامی تیم فوتبال به بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ قرار نگرفت. در زمان جام ملت‌های آسیای ۱۹۹۲ ژاپن هم دچار مصدومیت شدید بود و ۱۱ ماه دور از میدان‌ها ماند.
پس از این دوره در سال ۱۳۷۲ بار دیگر به تیم ملی فراخوانده شد و در دیدار ایران – بوسنی و هرزگوین در شهریور ۱۳۷۲ که با سرمربیگری علی پروین انجام شد در ترکیب تیم ملی قرار گرفت. در مسابقات انتخابی جام جهانی ۱۹۹۴ که در پاییز ۱۳۷۲ در کشور قطر برگزار شد، از بازی دوم در ترکیب اصلی ایران قرار گرفت و عملکرد موفقی به‌ویژه در بازی‌های ایران در مقابل تیم‌های ملی ژاپن و کره شمالی داشت.
ضمن اینکه در بازهای آسیایی ۱۹۹۴ هیروشیما هم در ترکیب تیم ملی قرار گرفت. آخرین حضور او در تیم ملی به بازی‌های انتخابی جام ملت‌های آسیا ۱۹۹۶ در تهران و عمان برمی‌گردد. در کارنامه ملی قلعه‌نویی یک گل زده به کویت دیده می‌شود. ضمن اینکه یک بار بازوبند کاپیتانی تیم ملی را هم به بازو بست.
قلعه‌نویی چندین بار در دوران بازیگری مصدوم شد و دو مرتبه مصدومیت جدی را تجربه کرد. بار اول در سال ۱۳۷۱ و بار دوم آن در سال ۱۳۷۵ دچار مصدومیت شدید و طولانی شد که در پایان به خداحافظی او از فوتبال انجامید. تبعات مصدومیت شدید زانو در دوران پس از بازی هم همراه وی بود و چندین بار ناچار به جراحی زانو شد.
دوران مربیگری
قلعه‌نویی در طول دوران مربیگری‌اش کارنامه موفقی از خود به جا گذاشته‌است. او به‌عنوان سرمربی همراه با تیم‌های مختلف توانسته ۷ مقام قهرمانی در مسابقات رسمی به‌دست‌آورد، ضمن اینکه در آخرین دورهٔ حضور در باشگاه سپاهان از سمت خود استعفا داد.
پیش از اینکه نخستین تجربهٔ سرمربیگری‌اش را در تیم کشاورز تهران به‌دست‌آورد، یک سال دستیار ناصر حجازی در استقلال و چند ماه دستیار ابراهیم قاسم‌پور در تیم ملی امید بود و همراه تیم امید قهرمان بازی‌های غرب آسیا در تهران شد.
ردهٔ باشگاهی
پس از حضور کوتاه‌مدت در تمرینات تیم بایر لورکوزن نخستین باشگاهی که امیر قلعه‌نویی هدایت آن را بر عهده گرفت کشاورز بود، اما نتوانست نتایج خوبی در این تیم به‌دست آود.
برق تهران
در فصل ۱۳۸۰–۸۱ لیگ آزادگان سرمربیگری تیم برق تهران را به عهده گرفت که طی ۲۰ بازی ۹ برد، ۴ تساوی و ۷ باخت به‌دست‌آورد و با ۳۱ امتیاز نتوانست به مرحلهٔ پایانی لیگ آزادگان صعود کند. چهرهٔ او در بازی جام حذفی مقابل پرسپولیس به‌عنوان سرمربی بیشتر دیده شد که بازی در وقت قانونی شد و در پایان وقت اضافه، پرسپولیس تیم دسته‌اولی برق تهران را ۲–۱ شکست داد.
استقلال اهواز
او در آبان ۱۳۸۱، یعنی در اواسط نیم‌فصل اول، برای نخستین بار در لیگ برتر به‌عنوان سرمربی منصوب شد تا هدایت تیم ته‌جدولی استقلال اهواز را بر عهده بگیرد. استقلال اهواز این فصل را با سرمربیگری جلال چراغ‌پور آغاز کرده بود، اما پس از اینکه از چهار بازی اول، سه باخت و یک مساوی به‌دست‌آورد، چراغ‌پور استعفا داد و مدتی بعد قلعه‌نویی به‌عنوان سرمربی جدید اعلام شد. پس از پیوستن به استقلال اهواز، قلعه‌نویی طی ۲۱ بازی ۲۴ امتیاز کسب کرد و در آخرین هفتهٔ لیگ توانست با کسب مساوی مقابل ملوان در بندر انزلی تیمش را در لیگ حفظ کند. استقلال اهواز این فصل را با رتبهٔ یازدهم به پایان برد.
استقلال تهران
قلعه‌نویی ۵ فصل کامل سرمربیگری تیم استقلال تهران را بر عهده داشته و در دو مقطع دیگر (۱۳۸۱ و ۱۳۸۷) نیز تیم استقلال را در انتهای فصل در بازی‌های جام حذفی هدایت کرده‌است. او در حال حاضر پس از منصور پورحیدری که ۸ قهرمانی در مسابقات رسمی به‌دست‌آورد، با ۵ قهرمانی در مسابقات رسمی در کنار زدراکو رایکوف که او هم ۵ قهرمانی در مسابقات رسمی به‌دست‌آورد، دومین مربی پر افتخار تاریخ باشگاه استقلال است.
نخستین حضور در استقلال
وی در نخستین حضور کوتاه‌مدت خود به‌عنوان سرمربی موقت در تیم استقلال این تیم را قهرمان جام حذفی ۸۱-۱۳۸۰ کرد. پس از اینکه استقلال در هفتهٔ آخر نخستین دوره لیگ برتر در فصل ۸۱–۸۰ با شکست مقابل ملوان قهرمانی را از دست داد، پورحیدری سرمربی استقلال استعفا داد.
امیر قلعه‌نویی برای نخستین بار هدایت تیم را در بازی برگشت مرحله یک چهارم نهایی جام حذفی در مقابل ذوب‌آهن اصفهان به عهده گرفت که به پیروزی ۳–۱ دست یافت. نخستین آزمون سخت سرمربیگری برای او در استقلال در دیدار نیمه‌نهایی با سپاهان در اصفهان روی داد؛ جایی که استقلال بی‌روحیه در ابتدای نیمهٔ دوم ده‌نفره شد و در پی اشتباهات دروازه‌بانش تا دقیقهٔ ۵۵، ۴–۰ از سپاهان عقب افتاد تا استقلال در آستانهٔ یک نتیجهٔ فاجعه‌آمیز قرار بگیرد.
قلعه‌نویی با تعویض دروازه‌بان و تغییر روش بازی، توانست نتیجه را ۴–۲ کند و در شرایطی که با اخراج بختیاری‌زاده استقلال در ۱۰ دقیقهٔ پایانی ۹ نفره شده بود، بازی رفت با همین نتیجهٔ ۴–۲ به پایان رسید. چهار روز بعد در بازی برگشت در تهران استقلال ۳–۱ سپاهان را شکست داد و راهی فینال شد. نهایتاً استقلال با شکست دادن تیم فجر سپاسی در مجموع دو بازی رفت و برگشت فینال، قهرمان جام حذفی شد تا سهمیهٔ حضور در نخستین دورهٔ لیگ قهرمانان آسیا را بگیرد.
برای فصل بعد، یعنی در لیگ برتر فصل ۸۲–۸۱ به‌عنوان کمک مربی استقلال و دستیار رولند کخ منصوب شد، اما به‌دلیل اختلاف نظر با وی پیش از شروع فصل از سمتش استعفا داد و در اواسط نیم‌فصل اول به‌عنوان سرمربی به استقلال اهواز پیوست.
دومین حضور در استقلال
برای فصل بعد، یعنی در لیگ برتر فصل ۸۳–۸۲ امیر قلعه‌نویی توسط مدیر عامل جدید استقلال، محمد قریب، به‌عنوان سرمربی تیم استقلال انتخاب گردید. پیش از شروع فصل، هفت بازیکن ترکیب اصلی استقلال، یعنی طباطبایی، پاشازاده، بختیاری‌زاده، هاشمی‌نسب، دین‌محمدی، مؤمن‌زاده، و علی موسوی از استقلال جدا شدند تا قلعه‌نویی در طول فصل، بازیکنانی مانند وحید طالب‌لو، امیرحسین صادقی و پیروز قربانی را به تدریج از تیم امید استقلال به ترکیب اصلی تیم بزرگسالان استقلال اضافه کند.
خرید مهم استقلال در این فصل رضا عنایتی از تیم ابومسلم خراسان بود. خرید و بازی کردن او در ترکیب اصلی استقلال در ابتدا اعتراض‌های زیادی را از سوی هواداران تیم به دنبال داشت، اما پس از مدتی عنایتی در استقلال جا افتاد و در طول سه فصل حضورش با زدن ۶۰ گل بهترین گلزن ایران گردید. قلعه‌نویی در این فصل، یعنی سومین دورهٔ لیگ برتر، تیم استقلال را در آستانهٔ قهرمانی قرار داد، اما در هفتهٔ ماقبل پایانی با شکست در مقابل استقلال اهواز، صدر جدول را از دست داد و نایب قهرمان شد. استقلال در این فصل نایب قهرمان جام حذفی نیز شد.
در دومین فصل حضورش به‌عنوان سرمربی استقلال در لیگ برتر یعنی در لیگ برتر فوتبال ایران ۸۴–۱۳۸۳ باز هم تیم استقلال را در کورس قهرمانی قرار داد، اما با دو شکست پیاپی از ذوب‌آهن و فولاد در هفته‌های پایانی، استقلال با تفاضل گل کمتر نسبت به ذوب‌آهن در رتبهٔ سوم قرار گرفت. پیروزی ۳–۲ استقلال در مقابل پرسپولیس با گل دقیقه ۹۴ پیروز قربانی از رویدادهای مهم آن سال برای استقلال بود. در این فصل، رضا عنایتی آقای گل و استقلال نیز صاحب بهترین خط حملهٔ لیگ شد.
در فصل بعد و در لیگ برتر ۸۵–۱۳۸۴ توانست تیم استقلال را برای نخستین بار در لیگ برتر قهرمان کند. در این فصل رضا عنایتی با ۲۱ گل دوباره آقای گل شد و رکورد بهترین گلزن تاریخ لیگ را شکست. استقلال نیز صاحب بهترین خط دفاع لیگ شد. پس از قهرمانی استقلال در لیگ برتر، به دستور هیئت مدیرهٔ باشگاه استقلال، این تیم از ادامهٔ مسابقات جام حذفی کنار کشید که این مسئله مورد اعتراض شدید قلعه‌نویی واقع شد.
پس از قهرمانی با استقلال در لیگ برتر، قلعه‌نویی در تابستان ۱۳۸۵ به‌عنوان مربی تیم ملی منصوب شد.
سومین حضور در استقلال
پس از حذف تیم ملی در مرحلهٔ یک چهارم نهایی جام ملت‌های آسیا و جدایی قلعه‌نویی از تیم ملی، در زمستان ۱۳۸۶ به تیم انتهای جدولی مس کرمان پیوست و یک نیم‌فصل موفق را در این تیم سپری کرد. او در انتهای فصل دوباره به استقلال پیوست. استقلال که در این فصل با مربیگری ناصر حجازی و فیروز کریمی با رتبهٔ ۱۳اُم لیگ برتر را به پایان برده بود، قهرمان جام حذفی ایران در این سال شد که امیر قلعه‌نویی در ۳ بازی نیمه‌نهایی و فینال این جام سرمربی استقلال بود.
در فصل بعد، یعنی لیگ برتر ۸۸–۱۳۸۷ استقلال در کورس قهرمانی رقابت تنگاتنگی با ذوب‌آهن اصفهان داشت. سرانجام در آخرین بازی با پیروزی استقلال در مشهد و شکست ذوب‌آهن در اهواز، تیم استقلال با تفاضل گل بهتر قهرمان لیگ برتر شد و به این شکل دومین قهرمانی استقلال و امیر قلعه‌نویی در لیگ برتر به‌دست آمد. در این فصل آرش برهانی آقای گل لیگ برتر شد و استقلال عنوان بهترین خط حمله و دفاع و همچنین بیشترین برد و بهترین تفاضل گل را از آن خود کرد، اما در لیگ قهرمانان آسیا نتوانست از گروهش صعود کند.
پس از قهرمانی استقلال در لیگ برتر ۸۸–۱۳۸۷، اختلافات قلعه‌نویی با واعظ آشتیانی مدیرعامل استقلال، شدت گرفت که به جدایی قلعه‌نویی انجامید. قلعه‌نویی دلیل جدا شدنش از استقلال را دخالت‌های واعظ و مشاورانش در حیطهٔ کار سرمربی و مصاحبه‌های واعظ علیه وی پس از قهرمانی استقلال ذکر کرد.
چهارمین حضور در استقلال
قلعه‌نویی پس از ۳ فصل دوری از استقلال، سرانجام در بهار ۱۳۹۱ به استقلال بازگشت و یک فصل موفق را با استقلال پشت سر گذاشت. نقل شده که پیش از آغاز فصل، اعضای هیئت مدیرهٔ استقلال به منزل وی رفتند و او را دعوت به سرمربیگری استقلال کردند.
در این فصل استقلال به فاصلهٔ یک هفته به پایان لیگ، قهرمانی خود را مسجل کرد تا پنجمین قهرمانی قلعه‌نویی در لیگ برتر، و چهارمین قهرمانی او در لیگ ظرف پنج سال رقم بخورد. ضمن اینکه در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا هم استقلال به‌عنوان تیم اول گروهش به مرحلهٔ یک‌هشتم نهایی صعود کرد. اما در جام حذفی ایران استقلال در مرحلهٔ نیمه‌نهایی در ضربات پنالتی از سپاهان شکست خورد.
در طول این ۵ فصل سرمربیگری قلعه‌نویی در استقلال، بازیکنانی چون وحید طالب‌لو، پیروز قربانی، امیرحسین صادقی، مجتبی جباری، خسرو حیدری، سیاوش اکبرپور، رضا عنایتی، حسین کاظمی، پژمان منتظری، و هاشم بیک‌زاده به دوران اوج خود رسیدند. ضمن اینکه امیر قلعه‌نویی در لیگ هشتم نقش به‌سزایی در بازگشت آرش برهانی به روزهای اوج خود داشت.
مس کرمان
قلعه‌نویی پس از یک دوره استراحت چند ماهه و دوری از مربیگری، در دی ۱۳۸۶ هدایت تیم فوتبال مس کرمان را برای یک نیم‌فصل بر عهده گرفت. وی توانست تیم مس کرمان را که با مربیگری فرهاد کاظمی در منطقهٔ سقوط قرار داشت، تا رتبهٔ دهم جدول و بالاتر از استقلال تهران بالا ببرد و کارنامهٔ موفقی را از خود در این تیم به نمایش بگذارد.
مس کرمان در این نیم فصل از ۱۷ بازی ۲۸ امتیاز کسب کرد که پس از ذوب‌آهن و پرسپولیس که ۲۹ امتیاز در مسابقات نیم‌فصل دوم به‌دست آوردند، این بالاترین امتیاز کسب شده در این نیم‌فصل بود. البته در میانهٔ نیم‌فصل دوم، فیفا ۶ امتیاز از تیم پرسپولیس به‌عنوان جریمه کسر کرد که با لحاظ کردن آن در محاسبهٔ امتیازات، پرسپولیس ۲۳ امتیاز در نیم‌فصل دوم به دست آورده‌است. پس از پایان لیگ او به استقلال تهران پیوست تا هدایت این تیم را در سه بازی آخر جام حذفی به عهده بگیرد.
سپاهان اصفهان
امیر قلعه‌نویی پس از جدایی از استقلال در ۳ خرداد ۱۳۸۸ برای یک سال به‌صورت رسمی با تیم سپاهان قرارداد بست و هدایت این تیم را در لیگ برتر ۸۹–۱۳۸۸ بر عهده گرفت و توانست در پایان، این تیم را قهرمان لیگ کند. در این فصل عماد رضا مهاجم سپاهان، آقای گل مسابقات و سپاهان صاحب بهترین خط حمله شد. ضمن اینکه سپاهان رکورد بیشترین امتیاز و بهترین تفاضل گل در لیگ برتر فوتبال ایران (۳۷+) را به‌دست‌آورد. وی در خرداد ۱۳۸۹ قرارداد خود با تیم فوتبال سپاهان را برای دو سال دیگر تمدید کرد.
او توانست تیم فوتبال سپاهان را در دو دورهٔ متوالی لیگ برتر ایران در فصل‌های قهرمان کند. در این دو فصل، قهرمانی سپاهان در لیگ به ترتیب به فاصلهٔ دو هفته و یک هفته به پایان مسابقات محرز شد. این برای نخستین بار بود که یک تیم می‌توانست برای دو فصل متوالی قهرمان لیگ برتر شود. ضمن اینکه پیروزی ۴–۱ در مقابل پرسپولیس در ورزشگاه آزادی از نتایج جالب توجه سپاهان در این فصل بود.
پس از پایان فصل دوم، امیر قلعه‌نویی به‌دلیل اختلاف با غلامحسین حسینی، رئیس جدید هیئت مدیرهٔ سپاهان، از این تیم جدا شد. حسینی اصرار بر رعایت سقف قراردادها و جدا شدن بازیکنانی که حاضر به رعایت سقف قرارداد نبودند داشت. پس از جدا شدن قلعه‌نویی و چند نفر از بازیکنان اصلی (مهدی رحمتی، هادی عقیلی، و خسرو حیدری) از سپاهان، حسینی موضع خود را تغییر داد.
محرم نویدکیا کاپیتان سپاهان در برنامهٔ نود در این باره گفت: «غلامحسین حسینی اول گفت که می‌خواهیم سقف قرارداد را رعایت کنیم و بیشتر از ۳۵۰ میلیون تومان به بازیکنی نمی‌دهیم. همان‌جا گفتم در این‌صورت همهٔ بازیکنان می‌روند و سپاهان به یک تیم معمولی تبدیل می‌شود. آن‌ها تأکید داشتند که این اتفاق نمی‌افتد. اما در نهایت وقتی دیدند با این وضعیت همهٔ بازیکنان دارند از سپاهان می‌روند از موضع خود کوتاه آمدند.»
تراکتور تبریز
امیر قلعه‌نویی در لیگ یازدهم به تیم تراکتور تبریز پیوست و در بدو ورود به این شهر در فرودگاه مورد استقبال بیست هزار نفری طرفداران تراکتورسازی قرار گرفت. پس از شروع قوی تراکتورسازی در ابتدای فصل و کسب ۱۵ امتیاز از ۶ بازی اول این لیگ، تراکتورسازی در ادامهٔ نیم‌فصل اول دچار افت شد و درحالی‌که از ۱۱ بازی دیگر نیم‌فصل اول تنها ۳ برد به‌دست‌آورد، نیم‌فصل را با رتبهٔ چهارم به پایان برد؛ هرچند که توانست هر دو تیم استقلال و پرسپولیس را در ورزشگاه آزادی شکست دهد. در پایان فصل، تراکتورسازی با ۶۶ امتیاز نایب قهرمان لیگ برتر شد و توانست برای نخستین بار سهمیهٔ انتخابی جام باشگاه‌های آسیا را به‌دست‌آورد.
لیگ قهرمانان آسیا
امیر قلعه‌نویی چهار دوره به‌عنوان سرمربی در لیگ قهرمانان آسیا هدایت تیم‌های استقلال و سپاهان را به عهده داشته که حاصل عملکرد او یک دورهٔ ناموفق و یک دورهٔ موفق با هر یک از این دو تیم بوده‌است. او طی این ۴ دوره در این جام در مجموع ۳۱ بازی، ۱۴ برد، ۱۰ مساوی، و هفت باخت را در کارنامهٔ خود دارد.
در نخستین دوره‌ای که قلعه‌نویی مربیگری استقلال در مسابقات آسیایی را داشت، یعنی در سال ۲۰۰۹، موفق به گرفتن نتایج خوبی نشد. او در سه بازی خانگی که روی نیمکت استقلال نشست، تنها ۳ تساوی به‌دست‌آورد. تیم او در شرایطی در آسیا نهایتاً با چهار امتیاز حذف شد که مانند سال اول حضور پرویز مظلومی و سال اول حضور رولند کخ در استقلال، تیمش از مرحلهٔ گروهی لیگ قهرمانان آسیا صعود نکرد.
در فصل اول حضورش در سپاهان در سال ۲۰۱۰ با کسب ۸ امتیاز در مرحلهٔ گروهی، موفق به صعود از گروهش نشد. در این سال سپاهان در آخرین هفته شکست غیرمنتظره‌ای را در مقابل تیم حذف شدهٔ العین متقبل شد و با پیروزی الشباب در برابر پاختاکور در دقایق پایانی دیگر بازی آخر گروه، رتبهٔ دوم گروهش را از دست داد و از دور مسابقات حذف شد.
اما در سال دوم حضور در سپاهان، نتایج خوبی در لیگ قهرمانان آسیای ۲۰۱۱ گرفت و تا پیش از جدا شدن از سپاهان با ۵ پیروزی در ۷ مسابقه، این تیم را تا مرحلهٔ یک چهارم نهایی مسابقات پیش برد. تا این زمان، سپاهان بهترین تیم منطقهٔ غرب آسیا از نظر نتیجه بود و عنوان بهترین خط حمله را نیز در بین ۳۲ تیم مسابقات به‌دست‌آورد. پس از خاتمهٔ فصل فوتبال ایران و جدایی قلعه‌نویی از سپاهان، این تیم با کادر فنی جدید در مرحلهٔ یک چهارم نهایی حاضر شد که به‌دلیل اشتباه کادر فنی جدید در استفاده از یک بازیکن دو اخطاره، از دور مسابقات حذف شد.
چهارمین دورهٔ حضور قلعه‌نویی در لیگ قهرمانان آسیا مصادف با دومین دورهٔ حضور او در این مسابقات با استقلال در سال ۲۰۱۳ بود. در این دوره استقلال در گروه موسوم به گروه مرگ مسابقات با ۴ پیروزی در ۶ مسابقه و کسب ۱۳ امتیاز به‌عنوان تیم نخست گروه به مرحلهٔ دوم صعود کرد و با پیروزی در مراحل بعدی به نیمه‌نهایی رسید که در این مرحله در مقابل اف‌سی سئول متوقف شد.
تیم ملی فوتبال ایران
با رفتن برانکو ایوانکوویچ کروات در ۱۷ مرداد ۱۳۸۵ قلعه‌نویی به‌عنوان سرمربی تیم ملی معرفی شد تا تیم را آمادهٔ حضور در جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۰۷ کند. وی برای هدایت تیم ملی از همکاری ناصر ابراهیمی، منصور ابراهیم‌زاده، افشین پیروانی، مارکار آقاجانیان، کریم بوستانی و پرویز مظلومی در کادر فنی تیم ملی استفاده کرد.
تیم ملی ایران در مسابقات انتخابی جام ملت‌های آسیای ۲۰۰۷ با کسب ۴ پیروزی و ۲ تساوی مقام نخست گروهش را با ۳ امتیاز بالاتر از کره جنوبی کسب کرد. در رقابت‌های مرحلهٔ پایانی جام ملت‌های آسیا ، تیم ملی ایران پس از صدرنشینی در گروه با ۷ امتیاز و بالاتر ایستادن از ازبکستان و چین در مرحلهٔ گروهی، در یک چهارم پایانی با ضربات پنالتی در مقابل کرهٔ جنوبی حذف شد. او مسئولیت ناکامی را بر عهده گرفت و گفت: «در این ناکامی تمام تقصیرها متوجه من است و نباید از بازیکنان انتقاد کرد.»
پیروزی ۸ بر یک مقابل جامائیکا بهترین نتیجه و شکست ۴ بر صفر مقابل مکزیک در بازی دوستانه بدترین نتیجهٔ قلعه‌نویی با تیم ملی ایران بود. او طی دوران مربیگری‌اش در تیم ملی، در ۱۷ بازی ۱۰ برد، ۶ مساوی و ۱ باخت داشت و رکورد ۲٫۱ امتیاز در هر بازی را ثبت کرد.
قلعه‌نویی پس از جدایی از تیم ملی و در انتهای سال ۲۰۰۷، در جمع سه نامزد مقام بهترین مربی سال آسیا معرفی شد که در پایان موفق به کسب این عنوان نشد. امیر قلعه‌نویی برای دومین بار در ۲۱ اسفند ۱۴۰۱ هدایت تیم ملی ایران را بر عهده گرفت.
در جام کافا در بازی اول برابر تیم ملی فوتبال افغانستان ۶ بر ۱ و در بازی دوم برابر تیم ملی فوتبال قرقیزستان با نتیجهٔ ۵ بر ۱ به پیروزی رسید و در بازی فینال در ورزشگاه تاشکند برابر تیم ملی فوتبال ازبکستان با تک گل سردار آزمون به پیروزی ۱–۰ دست یافت و توانست عنوان قهرمانی نخستین دورهٔ جام کافا را کسب کند. وی همچنین تیم ملی ایران را در ۲۵ مهر ۱۴۰۲ قهرمان جام اردن کرد و ایران با شکست اردن و قطر قهرمان این جام شد.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
موسیمانه و استفاده مشروط از جوان‌های آکادمی
ستاره استقلال بازی امروز را تماشا نمی‌کند!
پیروزی استقلال در یک بازی دوستانه